چالش‌های آموزش بزرگسالان و راهکارهایی جهت بهبود: پژوهش زمینه‌ای

پژوهش حاضر با هدف «شناسایی چالش­های پیشروی آموزش بزرگسالان  و راهکارهایی جهت بهبود آن» انجام شده است. محقق جهت دستیابی به هدف پژوهش از روش کیفی نظریۀ زمینه­ای استفاده کرده است. مشارکت‌کنندگان تحقیق صاحب‌نظران و متخصصان موضوعی آموزش بزرگسالان، گروه‌های مرجع محلی، مدیران وکارشناسان سازمان نهضت سوادآموزی مناطق و شهرستان‌های استان فارس، مدیران و کارشناسان ادارۀ کل آموزش و پرورش استان فارس، آموزش‌دهندگان و سوادآموزان بودند که  مصاحبه با استفاده از «رویکرد هدفمند»، با «روش گلوله برفی» و استفاده از «معیار اشباع نظری» با 72 نفر به عنوان نمونه صورت گرفت. روش گردآوری اطلاعات انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. نتایج حاصل از  مصاحبه­ها براساس فرایند نظریۀ داده‌بنیاد، طی مراحل سه­گانه کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) به ترتیب 509 کد باز، 99 مفهوم و 14 مقوله استخراج  شد. در مرحلۀ نهایی نیز مقولات در ذیل مؤلفه­های اساسی نظریۀ داده‌بنیاد شامل مقولۀ محوری (چالش­های پیش روی نهضت سوادآموزی)، شرایط علّی (مشکلات محتوایی دروس، مشکلات آموزشی و مشکلات اقتصادی سوادآموزان)، شرایط محیطی (مشکلات ساختاری سازمان نهضت سواد‌آموزی)، شرایط واسطه­ای (موانع فرهنگی، مشکلات مربوط به آموزش‌دهندگان و مشکلات مربوط به سوادآموزان)، راهبردها (اصلاح محتوای درسی برای سوادآموزان، اقدامات قانونی، ارائۀ تسهیلات به آموزش‌دهندگان، افزایش منابع، امکانات و تسهیلات و اصلاح و تجدیدنظر دوره­های آموزشی) و پیامدها (تسریع در روند توسعه) قرار گرفتند. با توجه به یافته‌های حاصل از الگوی پارادایمی پژوهش، می­توان گفت سازمان نهضت سوادآموزی باید عوامل زمینه‌ای، محیطی و علّی حاصل از پژوهش حاضر را در نظر داشته باشد و در بازبینی مجدد برنامه‌های پیش رو عوامل به مورد اشاره در برنامه­ریزی خود توجه کند. نکته قابل توجه‌ این است که سازمان نهضت سوادآموزی و مراکز سوادآموزی در سطح خرد و کلان، با عوامل زمینه‌ای، محیطی و علّی مورد اشاره پژوهش حاضر روبرو هستند و از طرفی در برنامه‌های جاری خود به صورت جدی بدان توجهی نشده  و حتی راهبردهایی که در پژوهش حاضر بدان اشاره شده است نیز تحت تاثیر‌این عوامل خواهند بود.